ترجمه در عصر هوش مصنوعی
تاریخ انتشار: ۲۶ بهمن ۱۴۰۳
آخرین بروزرسانی: ۲۶ بهمن ۱۴۰۳
با پیشرفت چشمگیر فناوری، یادگیری زبان‌های خارجی شاید دیگر به اندازه‌ی گذشته ضروری به نظر نرسد. وقتی ابزارهای هوشمند می‌توانند ترجمه را به‌سرعت و با دقت انجام دهند، چرا باید وقت و انرژی خود را صرف یادگیری یک زبان جدید کنیم؟ مطلب ترجمه در عصر هوش مصنوعی که در ادامه آمده است به این پرسش پاسخ خواهد داد.
فهرست مطالب
مقدمه
امروزه ابزارهای ترجمه نه‌تنها متن‌ها را به زبان‌های مختلف برمی‌گردانند، بلکه قادرند ترانه‌ها را ترجمه کنند، زیرنویس‌های خودکار برای فیلم‌ها ارائه دهند و حتی مکالمات زنده را در لحظه ترجمه کنند. تلفن‌های هوشمند به ما این امکان را می‌دهند که گفتار را به‌سرعت و بدون نیاز به دانش زبانی ترجمه کنیم.
در همین حال، در کشورهایی مانند نیوزیلند و استرالیا، بسیاری از برنامه‌های آموزش زبان‌های خارجی در دانشگاه‌ها در حال تعطیلی هستند.
اما آیا فناوری می‌تواند جایگزین کامل یادگیری زبان شود؟
چیزی که در ترجمه‌های ماشینی از دست می‌رود؟
اگرچه فناوری می‌تواند معنای کلی جملات را منتقل کند، اما بسیاری از ظرافت‌های زبانی و فرهنگی را از قلم می‌اندازد. زبان‌ها چیزی فراتر از واژه‌ها هستند؛ آن‌ها حامل تاریخ، احساسات و شیوه‌ی تفکر مردم یک فرهنگ‌اند.
بنابراین، گرچه ابزارهای ترجمه‌ی مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توانند موانع زبانی را کاهش دهند و ارتباطات را تسهیل کنند، اما وابستگی بیش‌ازحد به این فناوری‌ها می‌تواند باعث سوءتفاهم‌های فرهنگی و کاهش کیفیت ارتباطات انسانی شود.
پیشرفت‌های فناوری ترجمه
ترجمه‌ی ماشینی از دهه‌ی ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ آغاز شد و در دهه‌ی ۱۹۸۰ با ظهور سیستم‌های ترجمه‌ی کامپیوتری رشد چشمگیری داشت. در سال‌های اخیر، هوش مصنوعی توانسته است پیشرفت‌های قابل‌توجهی در این زمینه ایجاد کند.
گوگل ترنسلیت، که در سال ۲۰۰۶ راه‌اندازی شد، ابتدا بر اساس ترجمه‌ی آماری کار می‌کرد، اما اکنون به لطف هوش مصنوعی، به یک «مترجم قابل‌حمل» تبدیل شده است. این فناوری در بسیاری از موقعیت‌ها مانند سفر، تعامل معلمان با والدین غیرهم‌زبان و حتی حفظ زبان‌های در حال انقراض مفید بوده است.
اما این سیستم‌ها همچنان با محدودیت‌هایی روبه‌رو هستند. برای مثال، در سال ۲۰۱۹، مقامات یک مرکز مهاجرت در آمریکا از ترجمه‌ی ماشینی برای بررسی درخواست پناهندگی استفاده کردند. این سیستم نتوانست گویش منطقه‌ای فرد را تشخیص دهد، در نتیجه، او به مدت شش ماه در بازداشت ماند، بدون اینکه بتواند ارتباط مؤثری برقرار کند.
همچنین، در سال ۲۰۲۱، دادگاهی در آمریکا رأی داد که گوگل ترنسلیت برای اطمینان از درک کامل افراد کافی نیست. در یک مورد، پلیس از این ابزار برای گرفتن اجازه‌ی بازرسی از خودروی یک فرد اسپانیایی‌زبان استفاده کرده بود، اما ترجمه‌ی نادرست باعث شد که فرد متوجه نشود دقیقاً با چه چیزی موافقت می‌کند.
فواید یادگیری زبان‌های جدید
یادگیری یک زبان جدید و ترجمه در عصر هوش مصنوعی مزایای زیادی برای مغز و توانایی‌های شناختی دارد. مطالعات نشان داده‌اند که دوزبانه بودن، انعطاف‌پذیری مغز را افزایش داده و می‌تواند شروع بیماری‌هایی مانند زوال عقل را به تأخیر بیندازد.
علاوه بر این، یادگیری زبان‌های جدید باعث بهبود مهارت‌های اجتماعی، افزایش همدلی، تقویت درک فرهنگی و گسترش فرصت‌های شغلی می‌شود. به همین دلیل، شورای اروپا در سال ۲۰۲۲ بر اهمیت آموزش چندزبانه برای ایجاد یک فرهنگ دموکراتیک تأکید کرد.
کاهش علاقه به یادگیری زبان در نیوزیلند
در نیوزیلند، زبان انگلیسی به طور گسترده استفاده می‌شود و زبان‌های مائوری و زبان اشاره‌ی نیوزیلند نیز به رسمیت شناخته شده‌اند. این کشور با بیش از ۱۵۰ زبان زنده، از نظر زبانی بسیار متنوع است.
بااین‌حال، علاقه به یادگیری زبان‌های خارجی در حال کاهش است. در سال ۲۰۲۱، تنها ۹۸۰ دانشجوی تمام‌وقت در یکی از دانشگاه‌های نیوزیلند زبانی غیر از مائوری یا زبان اشاره را مطالعه می‌کردند، در حالی که این تعداد در یک دهه‌ی قبل، ۱۵۵۵ نفر بود. این روند باعث شده که برخی دانشگاه‌ها برنامه‌های زبان خود را حذف کنند.
نتیجه‌گیری
فناوری ترجمه‌ی مبتنی بر هوش مصنوعی کاربردهای فراوانی دارد، اما وابستگی صرف به آن می‌تواند ما را از درک عمیق‌تر فرهنگ‌ها و زبان‌های مختلف محروم کند. زبان‌ها تنها ابزاری برای ارتباط نیستند، بلکه بازتابی از تاریخ، هویت و شیوه‌ی تفکر ملت‌ها هستند.
حفظ و ترویج یادگیری زبان‌های خارجی نه‌تنها برای افراد، بلکه برای جوامع نیز سودمند است. اگر به این مسئله بی‌توجه باشیم، ممکن است بخشی از هویت فرهنگی خود را از دست بدهیم.
پرسش‌های متداول
۱. چرا برخی افراد فکر می‌کنند یادگیری زبان‌های خارجی در عصر هوش مصنوعی ضروری نیست؟
- زیرا ابزارهای ترجمه‌ی پیشرفته می‌توانند متن‌ها، مکالمات و حتی فیلم‌ها را به‌صورت خودکار ترجمه کنند و موانع زبانی را کاهش دهند.
۲. ابزارهای ترجمه در عصر هوش مصنوعی چه کاربردهایی دارند؟
- این ابزارها می‌توانند متن‌ها را ترجمه کنند، زیرنویس‌های خودکار ارائه دهند، مکالمات گفتاری را ترجمه کنند و حتی به حفظ زبان‌های در حال انقراض کمک کنند.
۳. چرا یادگیری زبان فقط به معنای فهمیدن واژه‌ها نیست؟
- زیرا زبان‌ها حامل ظرافت‌های فرهنگی، تاریخ و شیوه‌ی تفکر مردم یک جامعه هستند که با ترجمه‌ی ماشینی قابل انتقال نیستند.
۴. فناوری ترجمه چگونه در دهه‌های اخیر پیشرفت کرده است؟
- از سیستم‌های اولیه در دهه‌ی ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ تا ظهور هوش مصنوعی مولد، ابزارهای ترجمه پیشرفت چشمگیری داشته‌اند و امروزه قابلیت‌های بیشتری برای ترجمه‌ی دقیق‌تر ارائه می‌دهند.
۵. چه مشکلاتی در ترجمه‌ی ماشینی وجود دارد؟
- این فناوری هنوز در درک گویش‌ها، اصطلاحات خاص و ظرافت‌های زبانی با مشکل مواجه است و ممکن است به سوءتفاهم‌های جدی منجر شود.
۶. مثالی از یک مشکل ناشی از ترجمه‌ی ماشینی چیست؟
- در سال ۲۰۱۹، ترجمه‌ی نادرست در مرکز مهاجرت آمریکا باعث شد که یک پناهجو به مدت شش ماه در بازداشت بماند، زیرا ابزار ترجمه نتوانسته بود گویش او را به درستی تشخیص دهد.
۷. یادگیری زبان‌های خارجی چه فوایدی برای مغز دارد؟
- تحقیقات نشان داده‌اند که دوزبانه بودن انعطاف‌پذیری مغز را افزایش داده، خطر زوال عقل را کاهش داده و سلامت شناختی را بهبود می‌بخشد.
۸. چرا علاقه به یادگیری زبان‌های خارجی در نیوزیلند کاهش یافته است؟
- به دلیل پیشرفت فناوری‌های ترجمه و کاهش تعداد دانشجویان علاقه‌مند، برخی دانشگاه‌ها برنامه‌های آموزش زبان را تعطیل کرده‌اند.
۹. چرا یادگیری زبان‌های جدید برای جوامع مهم است؟
- زیرا باعث افزایش درک فرهنگی، بهبود ارتباطات بین‌المللی و تقویت همبستگی اجتماعی می‌شود.
۱۰. آیا می‌توان تنها به فناوری ترجمه برای ارتباطات بین‌فرهنگی تکیه کرد؟
- خیر، زیرا این ابزارها نمی‌توانند ظرافت‌های فرهنگی و معنایی زبان‌ها را به‌طور کامل منتقل کنند و ممکن است ارتباطات انسانی را سطحی‌تر کنند.
منابع
این نوشتار ترجمه‌ای از منبع زیر است:
Ramirez, E. (n.d.). With AI translation tools so powerful, what is the point of learning a language? The Conversation. https://theconversation.com/with-ai-translation-tools-so-powerful-what-is-the-point-of-learning-a-language-238068
