به روز شده در تاریخ ۲۹ مرداد ۱۴۰۰، ساعت ۰۵:۳۹

در یادداشت حاضر به مسئله سبقت علمی ترکیه از ایران در تولید علم خواهیم پرداخت. این وضعیت هر چند خوشایند نیست اما ذکر آن تلنگری برای پیشگیری از بحران است. هر ساله وب سایت اسکوپوس وضعیت تولید علم در کشورهای جهان را گزارش می کند. این بررسی بر اساس آخرین تحلیل اسکوپوس از وضعیت کشور ایران و ترکیه است.

علت اینکه ایران و ترکیه با یکدیگر مقایسه شده است به دلیل همسایگی این دو کشور با هم است. به عبارتی ترکیه نزدیکترین همسایه و رقیب اصلی ایران در تولید علم است. در جدول وضعیت تولید علم جهانی دو رقیب قبل و بعد ایران در تصویر زیر مشخص هستند.

همانطور که در تصویر مشخص است. دو کشور ترکیه و بلژیک در رتبه ۲۰ و ۲۱ جهان هستند. پس از این دو، ایران در رتبه ۲۲ و کشورهای دانمارک و اتریش در تعقیب ایرانیان هستند. سبقت علمی ترکیه از ایران در تولید علم از همین جا شروع می شود. مسئولین ایرانی اعلام کرده اند طبق سند چشم انداز ۱۴۰۴ تصمیم به کسب رتبه اول علمی در منطقه را دارند. حال اگر ترکیه را در منطقه موردنظر بدانیم قطعاً این وضعیت خوشایند نیست.

به عبارتی بهتر بودن وضعیت علمی کشور ترکیه به نسبت ایران، زنگ خطر را برای ما به صدا در آورده است. سبقتی که با توجه به رتبه مشخص شده به سختی قابل جبران است. ترکیه کشوری است که به دنبال عضویت در اتحادیه اروپا است و این مسئله نویدبخش آینده ای بهتر برای آنها است.

اگر بخواهیم عمق این عبور را بهتر درک کنیم به شاخص H یا H index نگاهی می اندازیم. سبقت علمی ترکیه از ایران در تولید علم از همین شاخص مشخص می شود.ایران دارای H index 257 است و ترکیه H index 368 را دارد. اگر بخواهیم عقب ماندگی خود را جبران کنیم بایستی همت زیادی به خرج دهیم. با این وضعیت، وعده چشم انداز ۱۴۰۴ که کمتر از ۷ سال به آن مانده است، محقق نخواهد شد.

با توسعه خدمات پژوهشی می توان نیروی محرک در کالبد تحقیقات در کشور دمید. نیرویی که بتواند پژوهشگران را به کار بیشتر و بهتر ترغیب کند. فعالیت بیشتر دانشجویان، اساتید دانشگاه و پزوهشگران به جبران این وضعیت خواهد انجامید.