به روز شده در تاریخ ۳۰ تیر ۱۳۹۹، ساعت ۱۱:۴۵
در این نوشتار قصد داریم به معرفی کتاب فرهنگ جامع مطالعات ترجمه نوشته فرزانه فرحزاد بپردازیم. رشته مطالعات ترجمه از رشته های نوپای دانشگاهی در ایران و جهان است. این رشته که پیش از این زیر شاخه ای از علم زبان شناسی گرایش زبان شناسی کاربردی محسوب می شد، امروزه زمینه ای کاملاً مستقل است.
در سال ۱۹۷۲ واژه مطالعات ترجمه از سوی جیمز هولمز شاعر و مترجم مطرح هلندی به عرصه علم وارد شد. پس از این ابداع، مطالعات ترجمه با اقبال فراوانی روبرو شد و از زبان شناسی کاربردی استقلال یافت. در پی این تحول نوین در عرصه ترجمه، نیاز به منابع علمی و نظریه پردازی فزونی یافت، لذا نظریه پردازان، ترجمه پژوهان، مترجمان و دانشگاهیان که زمینه کاری آنان مرتبط با ترجمه بود، دست به تولید منابع علمی زدند. بنابراین انبوهی از کتب و مقالات متعدد تا امروز تولید شده است.
مطالعه این منابع علمی اولین چالشی را که پیش روی علاقمندان به ترجمه می گذارد، رویارویی با اصطلاحات و واژگان تخصصی است. در این بین با تلاش محققان دانشگاهی و نگارش فرهنگ های مطالعات، این نیاز تا حدودی مرتفع گردید. یکی از این گونه منابع، کتاب فرهنگ جامع مطالعات ترجمه تالیف خانم دکتر فرزانه فرحزاد عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی تهران می باشد. مطالعه یادداشت انتشارات علمی و بخشی از پیشگفتار کتاب خالی از لطف نیست.
بومی سازی هر دانشی، زمانی تحقق می باید که واژگان فنی آن علم به صراحت توصیف شده باشند و از هیئتی برخوردار شوند که بتوان به گونه ای یکدست و هماهنگ به کارشان برد. در کنار دو مجموعه ی +کهن نامه های زبان شناسی+ و +نگین های زبان شناسی+ سعی بر این بوده است تا با مجموعه ی تازه ای به تامه +فرهنگنامه های زبان شناسی+ به این هدف، دیرینه، یعنی همانا دستیابی به آرمان تمامی زبان شناسان ایران که چیزی جز +زبان شناسی در خدمات زبان های ایرانی+نبوده است، تحقق بخشیم.
اولین فرهنگ اصطلاحات مطالعات ترجمه در سال ۱۹۹۶ و دومین آن در سال ۲۰۰۹ وارد بازار بین المللی کتاب شد. ترجمه هر دو با فاصله زمانی نسبتاً کوتاه به بازار کتاب ایران نیز راه یافت. فرهنگ توصیفی اصطلاحات مطالعات ترجمه با ترجمه فرزانه فرحزاد، غلامرضا تجویدی و مزدک بلوری توسط انتشارات یلدا قلم اولین آن بود. فرهنگ اصطلاحات کلیدی در مطالعات ترجمه با ترجمه فرزانه فرحزاد و عبداله کریم زاده توسط نشر قطره نیز دومین آن بود.
کتاب فرهنگ جامع مطالعات ترجمه اولین اثر جامع در این رشته می باشد. برای گردآوری این اصطلاحات از دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری مطالعات ترجمه خواسته شده اصطلاحات تخصصی متون درسی خود را استخراج نمایند. سپس تعریف هر کدام از مقالات دانشگاهی، کتاب ها و مطالب درسی و پژوهشی این رشته استخراج شد.
برای استفاده از این فرهنگ، لازم است به نکات زیر توجه داشته باشید:
- در توضیح مدخل ها، کلمات انگلیسی که با حروف بزرگ نوشته شده اند، مدخل مجزا دارند.
- در توضیح مدخل ها، کلمات انگلیسی که با حروف کوچک نوشته شده است، تنها برای کمک به درک تعریف آمده اند و خود مدخل مسقلی ندارند.
- در برابر مدخل علامت علامت پیکان آمده که به معنی مدخل دیگری ارجاع دارند. این ها یا در آن مدخل دیگر توضیح داده شده اند یا با آن مدخل دیگر مترادف هستند.
- در توضیح بعضی از مدخل ها عبارت +نیز نک+ و سپس اصطلاحی با حروف بزرگ آمده یعنی آن اصطلاحمدخل مستقلی است که برای درک بهتر مدخل موردنظر، خواننده می تواند به آن هم نگاه کند.
در نگارش این فرهنگ، از منابع متعدد انگلیسی و فارسی استفاده شده است که در انتهای کتاب آمده است.فرهنگ معاصر انگلیسی به فارسی، اصطلاحات کلیدی در مطالعات ترجمه، فرهنگ توصیفی اصطلاحات ترجمه و فرهنگ اصطلاحات ترجمه به پنج زبان از منابع فارسی این اثر است. موسسه عصر زبان، استفاده از این فرهنگ را به کلیه مترجمان، ترجمه پژوهان و دانشجویان رشته مترجمی کلیه زبان های خارجی توصیه می نماید.
نظرات